OLAĞANÜSTÜ BİR ÜRÜN İÇİN OLAĞANÜSTÜ BİR HİKAYE
Vanilya çubuklarının nasıl tatlılarımızın bir parçası haline geldiğini, dünyadaki yerini ve aynı zamanda sundukları botanik ve aromatik karmaşıklığı anlatalım. Bu leziz maceraya girdikten sonra vanilya çubukları, farklı çeşitleri ve bunların nasıl yetiştirilip saklandığı hakkında bilmeniz gereken her şeyi öğreneceksiniz.
BAŞLANGIÇTA...
Edmond Albius, vanilya endüstrisinde devrim yaratmış bir kişidir. 1829 yılında Réunion Adası'nda köle olarak doğan Albius, genç yaşta vanilya orkidesini el ile dölleme yöntemini keşfetti. O dönemde vanilya çubuğunu yalnızca Meksika'da, özel bir arı türü sayesinde döllenebiliyordu. Edmond Albius, vanilya çiçeğinin ince yapısını inceleyerek el ile dölleme işlemini nasıl yapılacağını keşfetti. Bu teknik, vanilya üretiminin tropikal bölgelerde yaygınlaşmasını sağladı ve dünya çapında vanilya üretimini artırdı.
Ne yazık ki, Albius bu buluşu sayesinde zengin olamadı ve hayatının büyük kısmını yoksulluk içinde geçirdi, çünkü buluşu gerektiği şekilde takdir görmedi. Ancak vanilya endüstrisi üzerindeki etkisi hala büyük ve önemli olarak kabul edilmektedir.
Sambava, Madagaskar’ın SAVA bölgesinde yer alan bir kasaba olup, dünya vanilya ticaretinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu bölge (Sambava, Antalaha, Vohemar ve Andapa şehirlerinden oluşur), Madagaskar'ın vanilya üretiminin %80'ini karşılar. Madagaskar, yıllık 3.000 tondan fazla vanilya üretimiyle dünyanın en büyük vanilya üreticisidir ve Sambava, bu üretimde kilit rol oynayan yerlerden biridir
Vanilya tarımı oldukça zahmetli bir süreçtir; elle tozlama gerektirir ve hasat edilmeden önce birkaç yıl boyunca olgunlaşması gerekir. Tüm zorluklara rağmen, özellikle bu bölgede yetişen ünlü Bourbon vanilyasına olan talep yüksektir ve bu da Sambava'yı vanilya endüstrisinde kritik bir merkez haline getirmektedir
ÖZEL BİR ORKİDE
Vanilya, orkide ailesinin bir üyesidir ve bir hemiepifittir, yani fiziksel destek için diğer bitkilerde yetişir.
Vanilya bitkileri, her yaprağın tabanındaki filiz benzeri kökleri kullanarak ağaç gövdelerine tırmanarak 15 ila 20 metre uzunluğunda ve 1 ila 2 cm çapında büyüyebilir. Bu kökler kalın ve yeşil olup, 12 ila 25 cm uzunluğunda ve 5 ila 8 cm genişliğindedir.
Aromatik çiçekler ise kırılgan ve narindir. Çiçek tomurcuklarının üzerinde toplanmış oldukça büyük, açık sarı trompet şeklini alırlar. Yaprakları ve çanak yaprakları bir mevsimde yalnızca bir sabah çiçek açar.
ÇİÇEKLENME VE DÖLLENME SÜRECİ
Bir çiçek tomurcuğu üzerinde farklı olgunluk aşamalarında 15'e kadar çiçek bulunabilir.
Vanilya çiçekleri doğal olarak, belirli arı türleri (özellikle Melipona arısı) tarafından döllenebilir. Ancak, bu tür arılar birçok bölgede bulunmadığı için insan müdahalesi sıklıkla gereklidir.
Vanilya yetiştiricinin bitkiyi tozlaştırmak ve meyve üretmek için doğru zamanda orada olması gerekmektedir.
Ancak tüm çiçekleri tozlaştıramazlar, aksi takdirde bitkiyi tüketme ve çok küçük fasulye üretme riskiyle karşı karşıya kalırlar.
Döllenme başarılı olursa, çiçek meyve kapsülüne dönüşür. Döllenme işleminin hassasiyeti, vanilya üretiminde önemli bir aşamadır; her çiçeğin başarılı bir şekilde döllenmesi, meyve verimini artırır.
Vanilya orkidesinin çiçekleri ve döllenme süreci, bitkinin yaşam döngüsünde kritik bir rol oynar. Döllenme işlemi doğru şekilde gerçekleştirilmezse, meyve oluşumu gerçekleşmez ve bu da vanilya üretimini olumsuz etkiler. Bu nedenle, özellikle ticari yetiştiricilikte dikkatli bir döllenme süreci izlenir.
Büyüme Süreci
Vanilya çubuğu olgunlaştığında genellikle 15-25 cm uzunluğundadır.
Vanilya çubukları ince ve uzun yapılıdır; genellikle 1-2 cm genişliğinde olabilir.
Maksimum büyüklüğe 2 ay sonra ulaşır, ancak 8 ila 9 ay sonra olgunlaşır.
Olgunlaşma sürecinde yeşil renkten kahverengiye dönüşür, bu da hasat zamanı geldiğini gösterir.
Vanilya çubukaları tamamen olgunlaştığında, yani kahverengi bir renk aldığında hasat edilir. Vanilya çubukları, aroma ve tat açısından en iyi kaliteyi sunar.
Vanilya çubukları, hem görsel olarak dikkat çekici hem de aromatik olarak zengin olup, bu özellikleri sayesinde mutfaklarda ve gıda endüstrisinde çok değerli bir ürün haline gelir.
DÜNYADA YETİŞTİRİLEN 3 ANA VANİLYA ÇEŞİDİ
BİR VANİLYA KABUĞUNDA
PLANİFOLİA SİYAH BOURBON VANİLYA
Siyah vanilya – Gurme kalitesi
Görünüm: Siyah renkli, yumuşak ve etli
Nem içeriği: %30 - 38
Vanilya çubuğunun kullanımı: Dondurma, kek, pasta, çikolata ve muhallebi gibi tatlılarda lezzet vermek için kullanılır. Ayrıca hamır işleri, içecekler, baharat karışımları, reçel ve marmelatlarda kullanılır.
Vanilya tedarik zincirinin her aşamasını yönettiği için VANİLEMUR , en iyi "Siyah Bourbon Gurme" vanilyayı seçebilmektedir .
BİLİYOR MUSUN?
Vanilya planifolia'nın bir diğer özelliği: Kristal vanilya olmasıdır.
Kristalize siyah vanilya çubukları çok nadir ve olağanüstü bir üründür.
Gerçek bir kalite işareti olan vanilya çubuğunun üst kısmındaki beyaz kristaller ile tanınabilirler.
Bu kristalleşme, vanilya çubuğunun içindeki yüksek vanilin içeriğine bağlıdır.
KALİTELİ BİR VANİLYA ÇUBUĞUNU NASIL ANLARIZ
En kaliteli ürüne baktığınızdan emin olmak istiyorsanız tek yapmanız gereken duyularınıza güvenmektir.
- Koku duyunuz: Vanilyanın parfümlü kokusunu ve çeşidine bağlı olarak farklı aromatik profilleri tanıyabilmenizi sağlar.
- Görme duyunuz: Parlak fakat çok nemli olmayan bir vanilya çubuğu seçmenizi sağlar. Renk tekdüze olmalı ve üzerinde herhangi bir leke, yara izi veya yırtık olmamalıdır (geleneksel pullar hariç). Kırmızı/kahverengi pigmentler vanilyanın daha düşük kalitede olduğunu gösterir.
- Vanilya çubuğunun esnekliğini test etmek için dokunma duyunuz: Parmaklarınızın arasında yuvarlayarak posasını hissedebilirsiniz ve vanilya çubuğunu düğümlediğinizde kırılmaması gerekir.
- Bir tarifte birkaç tohum kullanarak tat duyunuzu geliştirin. Kaliteli vanilya yüksek aroma gücüne sahip olup, narin parfümüyle yemeğinize nüfuz etme özelliğine sahiptir.
BİLİYOR MUSUN?
Vanilin , çekirdeği koruyan doğal bir küf önleyici madde görevi görür. Olgunlaştığında hasat edilen ve doğru şekilde hazırlanan vanilya, vanilin içeriği ile nem arasında doğru dengeye ulaşacak ve küflenme riski taşımayacaktır .
VANİLYA ÇUBUĞU NASIL İŞLENİR
Vanilya çubuğunun fermantasyon ve olgunlaşma süreci, bitkinin aromatik özelliklerini geliştirmek için kritik öneme sahiptir. İşte bu sürecin aşamaları:
1. Hasat
Vanilya çubukları, vanilya orkideleri (Vanilla planifolia) olgunlaştığında, genellikle yeşil halde toplanır. Bu aşamada çubuklar henüz aromalı değildir.
2. Kaynatma
Hasat edilen çubuklar, genellikle birkaç dakika süreyle kaynar suya daldırılır. Bu işlem, çubukların hücre duvarlarını yumuşatır ve ardından gelecek olan fermantasyon sürecine hazır hale getirir.
3. Fermentasyon
Kaynatma işleminin ardından, çubuklar genellikle bir veya iki hafta boyunca karanlık, nemli bir ortamda fermente edilir. Bu süreç, çubukların aromalarının gelişmesine yardımcı olur. Her gün çubuklar kontrol edilir ve gerektiğinde havalandırılır.
4. Kurutma
Fermantasyon süreci tamamlandıktan sonra, vanilya çubukları güneş altında veya gölgede kurutulur. Bu işlem, çubukların su içeriğini azaltarak raf ömrünü uzatır ve aroma yoğunluğunu artırır.
5. Olgunlaşma
Kurutma işlemi tamamlandıktan sonra, vanilya çubukları birkaç ay boyunca olgunlaşmaya bırakılır. Bu süreçte çubuklar, karakteristik vanilya aromasını daha da geliştirir.
6. Depolama
Son aşama olarak, olgunlaşmış vanilya çubukları uygun koşullarda saklanır. Hava geçirmez kaplarda, serin ve karanlık bir yerde saklanarak aroma kaybı önlenir.
Bu süreç, vanilya çubuklarının benzersiz tadını ve aromasını oluşturur, bu nedenle her aşamanın dikkatlice uygulanması önemlidir.
BİLİYOR MUSUN? 1 kg siyah vanilya yapmak için 6 ila 7 kg yeşil vanilya gerekir.
VANİLYA İŞLEME AŞAMALARI
VANİLYA ÇUBUĞUNU NASIL SAKLARIZ
Vanilya çubuğu saklama koşulları, çubuğun tazeliğini ve aromasını korumak için oldukça önemlidir. İşte en iyi saklama yöntemleri:
- Kuru ve Serin Yer: Vanilya çubuklarını serin, kuru ve karanlık bir yerde saklayın. Işık ve sıcaklık, aromalarını kaybetmelerine neden olabilir.
- Hava Geçirmez Kap: Vanilya çubuklarını hava geçirmeyen bir kapta, cam tüp şişe, vakumlu paket veya ambalajda saklamak, nem ve hava ile temasını azaltarak bozulmalarını önler.( Vanilemur gönderdiği orijinal ambalajda saklanması tavsiye edilir.)
- Nemden Uzak Tutma: Nem, vanilya çubuklarının küflenmesine neden olabilir. Bu nedenle, kapalı bir kap içinde nem alıcı bir malzeme (örneğin, pirinç) bulundurmak faydalı olabilir.
- Buzdolabında Saklama: Eğer çubuklar uzun süre saklanacaksa, buzdolabında da saklayabilirsiniz. Ancak, buzdolabından çıkarırken hemen kullanmadan önce oda sıcaklığına gelmelerini bekleyin.
- Kısa Süreli Kullanım İçin: Eğer çubukları kısa sürede kullanacaksanız, sadece gerektiği kadarını çıkarıp geri kalanını kapalı şekilde saklamak yeterlidir.
- Bu koşullara uyarak, vanilya çubuklarınızın lezzetini ve aromasını uzun süre koruyabilirsiniz!
- Ayrıca vanilyayı diğer baharatlarla birlikte saklamaktan kaçınmalısınız, aksi takdirde aromaları karıştırma ve değiştirme riskiyle karşı karşıya kalırsınız.